26 czerwca 1579 r. król Stefan Batory wypowiedział Moskwie zwycięską – jak się okazało – wojnę, zakończoną podpisaniem pokoju w Jamie Zapolskim w 1582 r. Cztery lata później założono na Syberii miasto Tiumeń, rok później – Tobolsk, a w 1594 r., u ujścia rzeki Tary do Irtysza – twierdzę Tarę. Co te fakty mają wspólnego? Otóż pierwsze syberyjskie twierdze budowali polscy jeńcy, którzy dostali się do moskiewskiej niewoli właśnie w czasie wojny wszczętej przez Stefana Batorego. Moskwie brakowało wówczas ludzi nie tylko do budowy i obsadzania twierdz, ale też do pobierania danin i ceł, a także do podbijania nowych obszarów. Dlatego załogi pierwszych syberyjskich osad składały się w dużej mierze z jeńców wojennych i więźniów, z których część przechodziła z czasem na dobrowolną służbę moskiewską.

Fot.: Plan miasta Tiumeń i okolic z końca XVII w. ze „Szkicownika Syberii zebranego przez tobolskiego syna bojarskiego Siemiona Remezowa w 1701 r.”, SPB 1882, Wikimedia Commons