Plut. Emil Czech grający Hejnał Mariacki. Fot. ze zbiorów Instytutu Polskiego i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie. Domena publiczna

„Plutonowy Czech, macie do wykonania bojowe zadanie. Pojedźcie pod klasztor i pod polską flagą odegrajcie Hejnał Mariacki” – takimi słowami, zwrócił się płk. Władysław Rakowski do swojego podwładnego Emila Czecha. Droga na wzgórze zajęła plutonowemu 2 godziny.

Bitwa o Monte Cassino stała się symbolem oddania i poświęcenia polskiego żołnierza w imię idei: Per la nostra e la vostra libertà – Za naszą i waszą wolność. Stoczona przez Polaków bitwa, zaliczana do kampanii włoskiej, postrzegana jest jako jedna z najcięższych w czasie II wojny światowej. 2. Korpus Polski rozpoczął 11 maja 1944 r. decydujący atak na wzgórze Monte Cassino, którego broniła elitarna niemiecka jednostka – 1. Dywizja Spadochronowa. Krwawy bój okupiony został licznymi stratami. 924 żołnierzy gen. Władysława Andersa poległo, 2930 zostało rannych, zaś blisko 350 uznano za zaginionych. 18 maja na murach klasztoru zawisła biało-czerwona flaga. Walka o Monte Cassino wraz z innymi stoczonymi bitwami otworzyła Aliantom drogę na Rzym i przyczyniła się do wygrania II wojny światowej nad Niemcami, zaś Polacy zyskali miano „najlepszych żołnierzy, jakich wydała ta wojna”. Następnego dnia, 19 maja, nad ruinami klasztoru latały alianckie samoloty bombowe zrzucające bukiety biało-czerwonych róż…