Deportowani Litwini i Polacy, Marakan, (obwód irkucki, ZSRS), 1954–1955; ze zbiorów Muzeum Pamięci Sybiru

„Wiosna” – pod takim kryptonimem Sowieci przeprowadzili operację masowych wysiedleń z zaanektowanego po II wojnie światowej terytorium Litwy. Akcja rozpoczęła się 22 maja 1948 r. i trwała 48 godzin. W te dwa dni wysiedlono blisko 50 tysięcy osób. W Postanowieniu numer 417 Rady Ministrów Związku Sowieckiego czytamy, że celem „Wiosny” była przede wszystkim likwidacja tzw. leśnych braci – partyzantów litewskich (lit. – žaliukai). Operacja zbiegła się jednak z podjętą przez Stalina rok wcześniej decyzją o przeprowadzeniu kolektywizacji na ziemiach włączonych po wojnie w skład Związku Sowieckiego. Zatem już od początku 1948 r. Sowieci tworzyli listy osób, które miały zostać wysiedlone. Znaleźli się więc na nich nie tylko litewscy partyzanci, ale przede wszystkim chłopi uznani za tzw. kułaków – zamożniejszych rolników. Byli to w większości Litwini, a także Polacy i Białorusini. Po konfiskacie majątku, wysyłano ich całymi rodzinami pociągami towarowymi do Kraju Krasnojarskiego, Obwodu Irkuckiego i Republiki Buriacko-Mongolskiej. Operacja „Wiosna“ stanowiła preludium kolejnych sowieckich deportacji – z Łotwy, Estonii i z Mołdawii. Wszystkie były przeprowadzane przez Sowietów w tym samym celu: aby pozbyć się „antysowieckich, niebezpiecznych elementów”. Na tak „oczyszczonych” terenach rusyfikacja przebiegała sprawniej, a Sowieci mogli bez przeszkód tworzyć swój „komunistyczny raj”.