Flat Preloader Icon
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku

Pokaż więcej wyników

Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
">
">
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku

Pokaż więcej wyników

Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
">
">
Klara Rogalska – kobieta, która niosła pomoc

19/04/2024

Kobieta stojąca przy grobie
Klara Rogalska przy nieoznaczonym grobie Sybiraka. Kwitok, obwód irkucki, Rosja. 5 VI 1997 r. Zbiory Muzeum Pamięci Sybiru

„Jak rozstaliśmy się w Rosji w 1941, to spotkaliśmy się w 1979 r. Pojechałam do Kalifornii [do brata], przyjechał [drugi] brat z Wenezueli, siostra, ja – takie było spotkanie, takie były wrażenia…”. Koszmar, którego doświadczyła Klara i jej rodzina rozpoczął się w 1939 r.

Klara Bauer urodziła się w 1925 r. w Rzeczycy na Homelszczyźnie. Pochodziła z rodziny o tradycjach patriotycznych, której trzy pokolenia naznaczone zostały wywózkami na Syberię. W październiku 1939 r. jej ojciec Wacław Bauer – zarządca tartaku w Jeziorach – został aresztowany przez NKWD i skazany na 8 lat łagru. Reszta rodziny (Klara, jej dwaj bracia, siostra i matka) została 13 kwietnia 1940 r. deportowana do Północnego Kazachstanu, do kołchozu Krywoszczoki w rejonie oktiabrskim. Tam czekała na nich mordercza praca, którą Klara zapamiętała na zawsze i opisywała po latach: „Na stepie, nad Iszymem, wykopany był ogromny dół – do tego dołu sypało się ziemię, słomę, wodę – i trzeba było chodzić jak koń w kieracie i nogami – to do krwi te nogi były poranione – trzeba było to mieszać, mieszać, mieszać”.

Po ogłoszeniu tzw. amnestii w 1941 r. bracia i siostra Klary Bauer wstąpili do armii gen. Władysława Andersa, walczyli o Monte Cassino. Do kraju nie wrócili. Klara została z matką i ojcem, który dołączył do rodziny po zwolnieniu z łagru. Nie oznaczało to jednak końca cierpień na „nieludzkiej ziemi”. Klara została aresztowana i skazana na pracę w kopalni, jednak ostatecznie wypuszczono ją. Mimo ciężkiej pracy w kazachskim kołchozie, wraz z ojcem pomagała innym (głównie osobom starszym i kobietom z dziećmi) wykonując codzienne prace, czy dostarczając im żywności. Pracowała też jako kierowca samochodów ciężarowych. Do kraju wróciła w lipcu 1946 r. Nie zdołała ukończyć wymarzonych studiów medycznych. Przez lata pracowała jako kierowniczka Domu Studenta w Białymstoku. Z czasem wyszła za mąż, urodziła dwoje dzieci.

Po 1989 r. zaangażowała się w działalność społeczną. Była jedną z inicjatorek budowy Grobu Nieznanego Sybiraka w Białymstoku. Pojechała do osady Kwitok w obwodzie irkuckim, skąd przywiozła ziemię z grobów Polaków zmarłych na Sybirze, którą umieszczono w białostockim, symbolicznym Grobie Sybiraka. Wspierała i organizowała pomoc materialną dla Polaków na Wschodzie. Aktywnie działała w Towarzystwie Przyjaciół Grodna i Wilna. Przez kilka lat była prezeską Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota”, działającego przy Oddziale IPN w Białymstoku. Zawsze była bardzo serdeczna, ciepła, a przy tym elegancka.

W 2011 r. otrzymała Nagrodę Honorową „Świadek Historii”.  Za swoją pracę na rzecz pamięci o Sybirakach została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Zesłańca Sybiru, Honorową Odznaką Sybiraka, Krzyżem Więźnia Politycznego, Złotym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej oraz Medalem Pro Memoria. Zmarła 11 września 2016 r.

Skip to content