Niemen w polskiej historii to nie tylko motyw poetycki, symbol powrotu do "kraju lat dziecinnych". To również arena międzynarodowej polityki. Owszem, arena specyficzna, ale goszcząca niegdyś na swych wodach władców dwóch europejskich mocarstw.
24 marca 1942 r. rozpoczął się pierwszy etap ewakuacji żołnierzy tzw. Armii Andersa ze Związku Sowieckiego do Persji. Łącznie ewakuowano około 78 tys. zesłańców, którzy wstąpili do polskiego wojska oraz 37 tys. cywilów, w tym około 18 tys. polskich dzieci.
5 grudnia 1867 r. w dworku w Zułowie przyszedł na świat Józef Piłsudski.
12 lutego 1833 r. urodził się w Krzemieńcu na Wołyniu Aleksander Czekanowski. Wykształcił się na geologa, jednak nie dane mu było swobodnie rozwijać kariery, ponieważ w wieku 30 lat trafił na Syberię za udział w Powstaniu Styczniowym.
„Polacy! Wybiła godzina zemsty. Dziś umrzeć lub zwyciężyć potrzeba! Idźmy, a piersi wasze niech będą Termopilami dla wrogów!”
29 listopada 1830 r. rozpoczęło się kolejne po Konfederacji Barskiej i Insurekcji Kościuszkowskiej polskie zmaganie o wolność. Choć trwało niemal rok i objęło nie tylko Królestwo Polskie ale i ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego (przyłączone do Rosji), powstanie poniosło klęskę.