Flat Preloader Icon
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku

Pokaż więcej wyników

Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
">
">
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku
Logo Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku

Pokaż więcej wyników

Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
">
">
Obelisk na granicy Europy i Azji

30/07/2024

Granica pomiędzy Europą i Azją od zawsze była kwestią umowną. Obecnie panuje opinia, że linia graniczna ciągnie się od Morza Czarnego i Morza Kaspijskiego na południu do położonego na północy Morza Karskiego. Jednakże jej szczegółowy przebieg ma wiele wariantów. Najczęściej przyjmuje się, że wschodnia granica Europy przebiega grzbietami Uralu wzdłuż wododziału. Znacznie większe kontrowersje budzi przebieg granicy południowo-wschodniej.

Za najstarszy słup oznaczający granicę w terenie uchodzi pomnik poświęcony wizycie następcy carskiego tronu Aleksandra Michajłowicza, późniejszego cara Aleksandra II.  Podróż po Rosji odbył on w 1837 r. na polecenie swego ojca Imperatora Mikołaja I. W trakcie swej półrocznej podróży odwiedził 29 guberni w europejskiej części Rosji, Zakaukazia i Syberii.  Wizytował najważniejsze miasta, fabryki, świątynie. Był pierwszym władcą Rosji, który poznał Syberię i Ural.

 Granicę Europy  przyszły car odwiedził 26 maja 1837 r., co zanotował w swym dzienniku poeta Vasilij Żukowski. Świta cesarzewicza podróżująca 8 sześciokonnymi ekwipażami i 3 trojkami zatrzymała się na chwilę i uczciła przekroczenie granicy kontynentów lampką wina. Miejsce postoju nie było przypadkowe. Była to tzw. Brzozowa Góra (gora Bierezovaja). W 1829 r. wyprawa niemieckiego uczonego Aleksandra Humbolta, a konkretnie  towarzyszący mu minerolog profesor Gustav Rose po przeprowadzeniu pomiarów uznał to wzniesienie za najwyższe na trakcie z Permu do Jekaterynburga, za wododział i granicę kontynentów. Przed wizytą cesarzewicza Aleksandra postawiono tu symboliczny drewniany słup.

W 1845 r. miejsce to odwiedził szwagier Aleksandra II – Maksymilian Józef Eugene Auguste Napoleon de Beauharnais, książę Leuchtenberg. Postanowiono wybudować tu marmurowy pomnik. Podobno powstały 4 projekty. Ostatecznie wybrano projekt architekta fabryk uralskich Karla Turskiego. Koszt budowy oceniono na 600 rubli srebrem, czyli 2150 rubli asygnacyjnych. Monument wystawiono w 1846 roku. Umieszczono na nim napis:

Память посещения этого места Их Императорскими Высочествами Государем Наследником Цесаревичем и Великим Князем Александром Николаевичем в 1837 году, и Герцогом Максимилианом Лейхтенбергским в 1845 году

[Na pamiątkę odwiedzin tego miejsca przez Jego Imperatorską Wysokość Następcę Tronu Carewicza i Wielkiego Księcia Aleksandra Mikołajewicza w 1837 roku i Księcia Maksymiliana Leuchtenberga w 1845 roku].

Później na drewnianym odgrodzeniu dodano dwie tabliczki z napisami: „Europa” i „Azja”.

Bez wątpienia  ten sam obelisk  opisał Agaton Giller w książce pt. „Podróż więźnia etapami do Syberyi w roku 1854” (Lipsk 1866, t.2, s. 209). „Nie dojeżdżając do wsi Rieszoty, w najwyższym punkcie grzbietu stoi słup kamienny, wystawiony na pamiątkę odpoczynku w tem miejscu następcy tronu Mikołaja, Aleksandra wracającego z podróży do Tobolska. Tędy przeciągnął się dział wodny; z pochyłości zachodniej wody spływają do Wołgi, z pochyłości zaś wschodniej do Oby. Tutaj także jest naturalna granica Europy i Azji”.

W Muzeum Pamięci Sybiru przechowywany jest drzeworyt przedstawiający ten pomnik. Przy dolnej krawędzi znajduje się napis w języku niemieckim: „Denkmal an der Grenze Asiens und Europas.” Rycina o wymiarach 28,9×21,5 pochodzi z książki Hermana Roskoschnego: Russland: Land und Leute. Abt. 1, Bd. 2, Europäisches Russland, (Leipzig 1884, s. 165).

Obelisk na granicy Europy i Azji stał do rewolucji. Według jednych napis w 1920 r. został usunięty. Według innych obelisk zburzono, a na jego miejsce wybudowano nowy.  W 2008 r. pomnik przeniesiono  w pobliże Pierwouralska.

Zobacz też:

Skip to content