Stefan Pijarski: Ojciec zginął w tajdze, matkę pokonała choroba…

10/03/2025

Fotografia chłopca w sweterku — Stefan Pijarski, 1942 r. Iran. Zbiory Muzeum Pamięci Sybiru

13–letni Stefan Pijarski został deportowany na Syberię 10 lutego 1940 r. Wywieziono go wraz z rodzicami: Piotrem i Anną oraz rodzeństwem: Heleną i Romanem. Rodzina przed wojną mieszkała w Ostrówku w powiecie Kosów Poleski, gdzie Piotr otrzymał ziemię za zasługi wojenne. Pijarscy trafili do specposiołka o nazwie Wodopad, w rejonie Archangielska. Po niespełna roku dzieci zostały osierocone. Ojciec zginął w tajdze, gdzie pracował przy wyrębie lasu. Matkę pokonała choroba, której nabawiła się wyprzedając ostatnie rzeczy po to, by zdobyć pieniądze na żywność dla dzieci. Po amnestii dzieci trafiły pod opiekę formułującego się wojska. Po ewakuacji na Bliski Wschód rodzeństwo zostało rozdzielone. Ponownie spotkali się już po wojnie, w 1948 r. w Anglii. To tam na stałe osiadł Stefan Pijarski, który na wieść o powstaniu Muzeum Pamięci Sybiru skontaktował się ze swoimi kuzynami w Polsce i poprosił o przekazanie do placówki jego osobistych pamiątek. Na odwrocie fotografii widnieje adnotacja: 194[…] LT. FROM MARZEC ROSJA. Według Stefana Pijarskiego zdjęcie zostało wykonane w Teheranie, w kwietniu 1942 r.

← Poprzednie zdjęcie Następne zdjęcie →

Zobacz też:

Na zdjęciu widać grupkę osób siedzących przy okrągłym stole. Sytuacja ma miejsce na podwórku. Każda z osób trzyma w dłoniach gazetę

Rodzina Kleinów z Supraśla

Rodzina Olgi Klein, deportowanej w kwietniu 1940 roku do Kazachstanu

Na zdjęciu: Pracownicy Polskiego Domu Dziecka w Bolszoj Jerbie z dziećmi (druga z prawej strony Maria Mroziewska), ok. 1945 r., Relacja Stanisławy Urbanowicz i reprodukcja fotografii w zbiorach MPS.

Wracamy do Ciebie, Ojczyzno!

Fotografia Stanisławy Urbanowicz, deportowanej w 1941 r. z Krasnoborek do Bolszoj Jerby

Zdjęcie przedstawia trzy dziewczynki, jedną z nich jest Janian Perwenis, pierwsza z lewej

Bo to była zima. 40 stopni…

Fotografia Jasi Andruszkiewicz deportowanej do obwodu czelabińskiego

Na czarno-białym zdjęciu widać rodzinę leżącą na kocu. Na kocu leżą też produkty spożywcze, jest to piknik.

Macie 15 minut…

Opowieść Tadeusza Węgrzyńskiego, deportowanego 13 kwietnia 1940 roku do Kazachstanu

Stara fotografia przedstawia rodzinę. Na zdjęciu widać mężczyznę, Michała Nowik, jego żonę Józefę oraz dzieci, Wandę, Leokadię i Edmunda

Nowikowie z Zababia

Fotografia rodziny Nowików z osady wojskowej Zababie koło Prużany

Na tym czarnobiałym zdjęciu widzimy trzy kobiety. Dwie kucają, jedna trzyma w rękach bukiet polnych kwiatów.

Jak wracaliśmy do Polski

Fotografia Heronimy Dziermy, deportowanej w lutym 1940 r. na Syberię

Fotografia małej dziewczynki z kokarda na głowie, siedzącej na owczej skórze

Krysia Jaworowska z Zaścianek

Krysia Jaworowska w momencie wywózki miała 1,5 roku. Wraz z rodzicami: Józefem i Olgą oraz stryjem została deportowana 20 czerwca 1941 r. z Zaścianek k. Białegostoku. Józef Jaworowski przed wo

Na zdjęciu są od lewej strony: chłopiec z jasnymi włosami, w środku kobieta, z prawej strony dziewczynka z warkoczem owiniętym wokół głowy

Maria Prejzner z dziećmi, Lebiażka, Kraj Ałtajski

Rodzina Prejznerów została deportowana 10 lutego 1940 r. z leśniczówki Ponikła w Nadleśnictwie Białystok.

Na zdjęciu jest dwóch mężczyzn, dwie kobiety i dziecko

Kaczyry, obwód pawłodarski, Kazachstan

Rodzina Glijerów w Kazachstanie.

Na zdjęciu widać pięć osób w ogrodzie, trzy stojące kobiety, kucającego mężczyznę i chłopca w harcerskim mundurze

W przydomowym ogrodzie – przedwojenny Białystok

Rodzina Mielników przed deportacją.

Na zdjęciu widać mężczyznę z wąsami, stojącego na tle osady położonej w górach

Kompleks obozowo-przemysłowy w Workucie

Józef Krypajtis w Workucie.

Na czarno-białym zdjęciu widać murowane domy stojące przy ulicy i przechodniów

Minusińsk – miasto zesłańców i przemysłowców

Minusińsk to miasto w Kraju Krasnojarskim, dokąd zsyłano Polaków.

Irena Cecylia Manturo: od zesłanki do profesor

Irena Cecylia Manturo w kwietniu 1940 r. została deportowana do północnego Kazachstanu wraz z matką Julią Manturo z d. Szczepańską oraz dwójką rodzeństwa. Ojciec rodziny, Zygmunt, jako żoł

Obelisk na granicy Europy i Azji

Granica pomiędzy Europą i Azją od zawsze była kwestią umowną. Obecnie panuje opinia, że linia graniczna ciągnie się od Morza Czarnego i Morza Kaspijskiego na południu do położonego na pó�

Stefan Pijarski: Ojciec zginął w tajdze, matkę pokonała choroba…

13–letni Stefan Pijarski został deportowany na Syberię 10 lutego 1940 r.

Alfons Sobolewski, Włochy, 10.02.1946

Rodzinę Alfonsa Sobolewskiego deportowano 20 czerwca 1941 r. z kolonii Krzyżyki koło Czarnej Białostockiej do kołchozu Telman w rejonie Dżła-Ałmabad