Sowiecki znaczek pocztowy przedstawiający podpisanie ugody w Perejesławiu, 1954, domena publiczna Opustoszała Rzeczpospolita, opustoszała Ukraina....
15.01.1582. Rozejm w Jamie Zapolskim
Stojący na czele Carstwa Rosyjskiego Iwan IV Groźny od wielu lat spoglądał łapczywym okiem na Inflanty – terytorium podzielone głównie pomiędzy Polskę, Litwę i Szwecję. Dla Moskwy była to najprostsza droga do uzyskania wybrzeży Morza Bałtyckiego, a co za tym idzie, uzyskania statusu ważnego gracza w polityce morskiej i uzyskania nowych dróg handlowych i rynków zbytu. Dotychczasowe starania Iwana nie dawały jednak wystarczających rezultatów, a jedynym zyskiem było funkcjonowanie tzw. żeglugi narewskiej (jednak usilnie zwalczanej przez stronę polską). Dlatego w 1577 roku Moskwa uderzyła ponownie. Iwan IV Groźny liczył, że zada zasiadającemu na tronie polsko-litewskim Stefanowi Batoremu decydujący cios. Sprzyjające temu celowi zdawały się być okoliczności – Batory nie miał dużych możliwości reakcji, gdyż był zaplątany w wojnę z Gdańskiem, który nie chciał uznać jego wyboru na króla. Inflanty ponownie stanęły w ogniu.
07.07.1807. Au revoir, Białystok! – podpisanie pokoju w Tylży
Niemen w polskiej historii to nie tylko motyw poetycki, symbol powrotu do „kraju lat dziecinnych”. To również arena międzynarodowej polityki. Owszem, arena specyficzna, ale goszcząca niegdyś na swych wodach władców dwóch europejskich mocarstw.
26.05.1831 Gdy listopad zakończył się w maju
Bitwa pod Ostrołęką to drugie największe starcie powstania listopadowego, a jednocześnie batalia, która odmieniła losy narodowego zrywu. A wszystko rozegrało się 26 maja 1831 roku, prawie pół roku po słynnej Nocy Listopadowej. Od bitwy pod Iganiami (10 kwietnia 1831 roku) minął już ponad miesiąc. Był to okres przerwy w działaniach wojennych. Jednym z polskich dowódców dążących do kontynuowania walk, wykorzystania inicjatywy oraz rozbicia rosyjskich sił był Ignacy Prądzyński. Ten niespełna trzydziestodziewięcioletni generał był zdecydowanym zwolennikiem działań zaczepnych wymierzonych w wojska carskie. Jednak jego dotychczasowe zabiegi spotykały się z odmową Naczelnego Wodza gen. Jana Skrzyneckiego. Aż do teraz…
27.02.1839. Egzekucja Szymona Konarskiego
Szymon Konarski: Miał 31 lat, kiedy 27 lutego 1839 r., z wyroku carskiego sądu, został rozstrzelany, potajemnie pochowany w Wilnie, a jego grób stratowano końmi, żeby nikt nie mógł go odnaleźć. A jednak już kilka miesięcy później miejsce pochówku zostało odnalezione, ciało potajemnie przeniesione i pochowane na cmentarzu kalwińskim w Wilnie.
4.01.1905. Urodził się ks. Władysław Bukowiński
Niemal całe swoje kapłańskie życie spędził w Kazachstanie, dokąd trafił jako zesłaniec. Nawet kiedy mógł wrócić do Polski, zdecydował się zostać ze swoimi wiernymi.
31.01.1801. Urodził się Piotr Ściegienny. Ksiądz, utopista, zesłaniec
25 lat ze swego długiego, trwającego niemal 90 lat życia, spędził na Sybirze: 10 lat za Bajkałem, a kolejnych 15 – w mieście Perm na Uralu. Trafił tam tylko dzięki carskiej „łasce”…
24.09.1842. Michał Jankowski – czterooki myśliwy
Ten syn zubożałego szlachcica, urodził się 24 września 1842 r. w Złotorii, leżącej niedaleko Tykocina na Podlasiu. Mając zaledwie nieco ponad dwadzieścia lat, wziął udział w Powstaniu Styczniowym
31.10.1906. Marian Malinowski – zesłaniec, uciekinier, minister
31 października 1906 r. Marian Malinowski wyruszył, jak to sam określił, „w podróż w niewiadome na rządowy koszt”.
7.07.1892. Jan Czerski – naukowiec, powstaniec, zesłaniec
Zmarł na Syberii podczas jednej z ekspedycji naukowych 7 lipca 1892 r. (według kalendarza juliańskiego – 25 czerwca).