„Polak” imama Szamila
Jerzy Rohoziński: Historia ostatnich lat imama Szamila, wielkiego przywódcy kaukaskich górali stawiających opór rosyjskiemu imperializmowi, ma swój „polski” wątek. I nie jest on sympatyczny. Nie wiadomo też do końca na ile „polski”.
Historia w likwidacji – usuwanie polskich znaków pamięci w Rosji
Ewa Ziółkowska: W ubiegłym roku w Rosji jeden po drugim w niewyjaśnionych okolicznościach znikały polskie znaki pamięci. Usuwane były krzyże, tablice, a także całe wielotonowe kamienne pomniki. To rosyjska odpowiedź na zaangażowanie Polski w pomoc Ukrainie zaatakowanej przez Rosję w lutym 2022 r.
Jak „odpolszczyć” Kresy? Imperium rosyjskie i sowieckie wobec ziem wschodnich Rzeczypospolitej w XIX–XX w.
Henryk Głębocki: Warto mieć świadomość, że wyobraźnia geopolityczna dzisiejszych elit putinowskiej Rosji wyrasta właśnie z tego głębokiego, nigdy nierozliczonego i nieodrzuconego imperialnego dziedzictwa…
Bieżeńcy i jeńcy wojenni na stepach Kazachstanu i Azji Środkowej – obecność i repatriacja
Dmitriy Panto: Prowadzone działania wojenne zmuszały setki tysięcy osób do porzucenia swoich domostw i szukania schronienia w bezpieczniejszych miejscach. Polacy byli nie tylko uczestnikami tego konfliktu po każdej ze stron, ale też ofiarami działań wojennych i decyzji politycznych.
Długa historia praktyk deportacyjnych w Ukrainie
Yevhenii Monastyrskyi: W kwietniu 2024 r. 161 dzieci deportowanych z Ukrainy przez Rosjan zostało odnalezionych w Niemczech. Nie mamy pewności, w jaki sposób te dzieci znalazły się w Unii Europejskiej, ale istnieje pewien ważny szczegół tej historii, który został przeoczony przez poważne media międzynarodowe.
Oczami dziecka. Deportacja na Równinę Bărăgan
Maria Gabriela Groza: Tzw. deportacja do Bărăgan to skutek decyzji rumuńskiego rządu komunistycznego o przesiedleniu około 44 tys. mieszkańców terenów graniczących z Jugosławią. Ta ogromna masa ludzi, od niemowląt do starców, została przesiedlona na Równinę Bărăgan, gdzie w osiemnastu nowo zbudowanych wioskach musiała od początku zorganizować życie swoje i swoich rodzin.
„Gdy kraj obrócą w pustynię, ogłaszają, że przynieśli pokój”*
Ryszard Kulesza: Zapewne na całym świecie od najdawniejszych czasów po najnowsze i we wszystkich miejscach za ziemi mniejsze i większe imperia stosowały deportacje.
Polityka historyczna w Rosji jako substytut ideologii państwowej
Jan Raczyński: Dziś polityka historyczna zajmuje w Rosji mniej więcej to samo miejsce, co ideologia w czasach sowieckich. I nie chodzi tylko o narzucanie zatwierdzonych przez państwo interpretacji wydarzeń.
„Nasza skradziona młodość płacze za skradzioną ojczyzną” (Dalia Grinkevičiūtė) – wspomnienia dziecka z deportacji z Litwy na Syberię
Vytenė Muschick: Dalię, jej brata Juozasa i ich rodziców Sowieci wywiezieni na Syberię z rodzinnego Kowna podczas pierwszej masowej deportacji 14 czerwca 1941 roku. Dalia miała wtedy 14 lat, a Juozas 17.